Sanal Değil, Sosyal Hayatta Kal
Teknoloji ve internet hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Herkes vaktinin büyük bir bölümünü internette iş yaparak veya sosyal ağlarda gezinerek geçirebiliyor. Teknolojinin ve internetin eğitim amaçlı kullanılması çocuklara ve gençlere farklı bakış açısı kazandırmakta ve onların güncel bilgiye hızla ulaşmalarında büyük yararlar sağlamaktadır. İnternetteki sosyal iletişim ağlarıyla çocuklar ve gençler; başka bir okuldaki veya ülkedeki kişilerle kolaylıkla iletişime geçebilmekte, onlarla ortak projeler yürütebilmekte ve elektronik sohbetle paylaşım yapabilmektedir.
Özellikle Covid-19 salgını kapsamında alınan tedbirler ile toplumun çoğunluğunun evde kalma sürecinde; uzaktan eğitim, evden çalışma, bilgi paylaşımı, sosyalleşme ve çeşitli etkinlerin sağlanmasına yönelik teknolojiden eskisinden daha fazla faydalanılmaktadır. Evde geçirilen bu günlerde teknolojinin faydalı kullanımının yanı sıra aşırı ve zararlı kullanımı da söz konusu olabilmektedir.
Teknoloji Bağımlılığı Nedir?
İnternet veya teknoloji bağımlılığı, diğer bağımlılıklarda olduğu gibi kişinin bağımlısı olduğu teknolojik ürüne ulaşamadığındayoksunluk yaşadığı, kullanımı bırakıldığında bireyde sıkıntı verici duygu durumuna sebep olan davranışsal bağımlılık türüdür.
Teknoloji Bağımlılığının Belirtileri:
•Uzun süre bilgisayar kullanmaktan dolayı fiziksel sorunlardan şikâyet etme
•İnsanlarla internet üzerinden konuşmayı yüz yüze konuşmaya tercih etme
•İnternete girebilmek için yemek öğünlerinden, derslerden ödün verme
•Genellikle bilgisayar başında yemek yeme alışkanlığı kazanma
•İnternetin başında geçirilen zamanı kontrol etmekte güçlük çekme
•İnternetin başında planladığı süreden daha çok kalma
•Çevredekilere ekran karşısında geçirdiği zaman hakkında yalan söyleme
•Bilgisayarınızdan uzak kaldığı zaman gergin ve boşluktaymış gibi hissetme
•Sürekli uykusuz ve yorgun görünme
•Çevreyle arasındaki ilişkinin zayıflaması ya da kopması
•İnterneti kullandığında kendini daha iyi ve mutlu hissetme
•Yapılması gereken görev ve sorumluluklar olduğu hâlde internet başından ayrılamama
•İnterneti “iyi hissedilen tek yer” olarak görme
Teknoloji Bağımlılığının Neden Olduğu Fiziksel Sorunlar:
•Gözlerde yanma
•Boyun kaslarında ağrı ve sertleşme
•Beden duruşunda bozukluk
•Elde uyuşukluk
•Halsizlik
•Sosyal alanda görülen şikâyetler
•Akademik başarıda düşüş
•Kişisel, aile ve okul sorunları
•Zamanı idare etmede başarısızlık
•Uyku bozuklukları
•Yemek yememe
•Aktivitelerde azalma
Teknoloji Bağımlılığının Neden Olduğu Psikolojik Ve Davranışsal Sorunlar:
•Aile içi iletişimde azalma
•İçe dönüklük (çekinme-kaçınma hâli)
•Sürekli yorgun ve uykusuz görünme
•Hareketsiz yaşamı tercih etme
•Kullanım süresi arttıkça saldırganlık ve öfke hali
•Sosyal kaygı düzeyinde ve saldırganlık davranışlarında yükselme
•Giderek yalnızlaşma ve yüz yüze ilişki kurmakta güçlük yaşama
•Beyindeki temporal dopaminerjik aktivitede artış, bağıl olarak hiperaktivite bozukluğu kriterlerinin oluşması
Bağımlılığı Kontrol Altına Alma Yöntemleri:
•Günlük internet kullanım saatlerini değiştirme
•Haftalık internet kullanımı çizelgeleri hazırlayıp, uyulmasını sağlama
•Yapmayı isteyip de fırsat bulunamayan faaliyetlerin listesini bir deftere yazma
•İnternet kullanmak için yoğun istek duyulduğunda faaliyet listesindeki etkinliklerden birini gerçekleştirme.
Ailelere Öneriler:
•Ebeveynler öncelikle ‘‘çocuklarına rol model olduklarını unutmamalı’’ ve ilk önce kendileri iş dışında uzun saatler teknolojik aletlerle ilgilenmemelidir.
•Çocukların ve gençlerin, pandemi sürecinde kitap okuma, aile içi etkinlikler ve evde görev paylaşımı yapılarak sorumluluk almasının sağlanması.
•Pandemi sonrasında arkadaşlarına ve sosyal ortamlara (sinema, tiyatro, müze, sanat ve spor faaliyetleri) daha fazla zaman ayırmaları desteklenerek özendirilmelidir.
•Bilgisayarın ortak kullanım alanında olması önemli. Bu sayede hem çocukların teknolojik aletleri kullanmaları konusunda anne ve babanın denetimi altında olmaları sağlanmış olur hem de bilgisayarın ortak kullanımı nedeniyle süre konusunda kısıtlama getirilmesi kolaylaşır.
•Aileler çocuklarıyla daha kaliteli zaman geçirmeli, onların sorunları ile ilgilenmelidir.
•Aileler, çocuklarıyla okul ve arkadaş çevreleri hakkında sohbet etmelidir. Onları hoşlandıkları, ilgi duydukları konulardan bahsetmeye; kaygı ve sorunlarını konuşmaya, paylaşmaya teşvik etmelidir.
•Çocukların ve gençlerin yeteneklerini ortaya çıkarmaları için aileleriyle veya arkadaşlarıyla birlikte yapabilecekleri aktiviteler planlanmalıdır.
•Çocuklar ve gençler, bilgisayar ve internet dışında da hobi geliştirmeleri için teşvik edilmelidir.
•Çocuklardan ve gençlerden ailenin sorumluluklarını paylaşmaları için belirli görevleri yerine getirmeleri istenmelidir.
•Çocukların ve gençlerin yaşlarına uygun günlük kullanım sürelerine göre interneti kullanmalarına dikkat edilmelidir. Günlük kullanım süreleri birkaç zaman dilimine ayrılmalıdır.
Teknoloji ve internet hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Herkes vaktinin büyük bir bölümünü internette iş yaparak veya sosyal ağlarda gezinerek geçirebiliyor. Teknolojinin ve internetin eğitim amaçlı kullanılması çocuklara ve gençlere farklı bakış açısı kazandırmakta ve onların güncel bilgiye hızla ulaşmalarında büyük yararlar sağlamaktadır. İnternetteki sosyal iletişim ağlarıyla çocuklar ve gençler; başka bir okuldaki veya ülkedeki kişilerle kolaylıkla iletişime geçebilmekte, onlarla ortak projeler yürütebilmekte ve elektronik sohbetle paylaşım yapabilmektedir.
Özellikle Covid-19 salgını kapsamında alınan tedbirler ile toplumun çoğunluğunun evde kalma sürecinde; uzaktan eğitim, evden çalışma, bilgi paylaşımı, sosyalleşme ve çeşitli etkinlerin sağlanmasına yönelik teknolojiden eskisinden daha fazla faydalanılmaktadır. Evde geçirilen bu günlerde teknolojinin faydalı kullanımının yanı sıra aşırı ve zararlı kullanımı da söz konusu olabilmektedir.
Teknoloji Bağımlılığı Nedir?
İnternet veya teknoloji bağımlılığı, diğer bağımlılıklarda olduğu gibi kişinin bağımlısı olduğu teknolojik ürüne ulaşamadığındayoksunluk yaşadığı, kullanımı bırakıldığında bireyde sıkıntı verici duygu durumuna sebep olan davranışsal bağımlılık türüdür.
Teknoloji Bağımlılığının Belirtileri:
•Uzun süre bilgisayar kullanmaktan dolayı fiziksel sorunlardan şikâyet etme
•İnsanlarla internet üzerinden konuşmayı yüz yüze konuşmaya tercih etme
•İnternete girebilmek için yemek öğünlerinden, derslerden ödün verme
•Genellikle bilgisayar başında yemek yeme alışkanlığı kazanma
•İnternetin başında geçirilen zamanı kontrol etmekte güçlük çekme
•İnternetin başında planladığı süreden daha çok kalma
•Çevredekilere ekran karşısında geçirdiği zaman hakkında yalan söyleme
•Bilgisayarınızdan uzak kaldığı zaman gergin ve boşluktaymış gibi hissetme
•Sürekli uykusuz ve yorgun görünme
•Çevreyle arasındaki ilişkinin zayıflaması ya da kopması
•İnterneti kullandığında kendini daha iyi ve mutlu hissetme
•Yapılması gereken görev ve sorumluluklar olduğu hâlde internet başından ayrılamama
•İnterneti “iyi hissedilen tek yer” olarak görme
Teknoloji Bağımlılığının Neden Olduğu Fiziksel Sorunlar:
•Gözlerde yanma
•Boyun kaslarında ağrı ve sertleşme
•Beden duruşunda bozukluk
•Elde uyuşukluk
•Halsizlik
•Sosyal alanda görülen şikâyetler
•Akademik başarıda düşüş
•Kişisel, aile ve okul sorunları
•Zamanı idare etmede başarısızlık
•Uyku bozuklukları
•Yemek yememe
•Aktivitelerde azalma
Teknoloji Bağımlılığının Neden Olduğu Psikolojik Ve Davranışsal Sorunlar:
•Aile içi iletişimde azalma
•İçe dönüklük (çekinme-kaçınma hâli)
•Sürekli yorgun ve uykusuz görünme
•Hareketsiz yaşamı tercih etme
•Kullanım süresi arttıkça saldırganlık ve öfke hali
•Sosyal kaygı düzeyinde ve saldırganlık davranışlarında yükselme
•Giderek yalnızlaşma ve yüz yüze ilişki kurmakta güçlük yaşama
•Beyindeki temporal dopaminerjik aktivitede artış, bağıl olarak hiperaktivite bozukluğu kriterlerinin oluşması
Bağımlılığı Kontrol Altına Alma Yöntemleri:
•Günlük internet kullanım saatlerini değiştirme
•Haftalık internet kullanımı çizelgeleri hazırlayıp, uyulmasını sağlama
•Yapmayı isteyip de fırsat bulunamayan faaliyetlerin listesini bir deftere yazma
•İnternet kullanmak için yoğun istek duyulduğunda faaliyet listesindeki etkinliklerden birini gerçekleştirme.
Ailelere Öneriler:
•Ebeveynler öncelikle ‘‘çocuklarına rol model olduklarını unutmamalı’’ ve ilk önce kendileri iş dışında uzun saatler teknolojik aletlerle ilgilenmemelidir.
•Çocukların ve gençlerin, pandemi sürecinde kitap okuma, aile içi etkinlikler ve evde görev paylaşımı yapılarak sorumluluk almasının sağlanması.
•Pandemi sonrasında arkadaşlarına ve sosyal ortamlara (sinema, tiyatro, müze, sanat ve spor faaliyetleri) daha fazla zaman ayırmaları desteklenerek özendirilmelidir.
•Bilgisayarın ortak kullanım alanında olması önemli. Bu sayede hem çocukların teknolojik aletleri kullanmaları konusunda anne ve babanın denetimi altında olmaları sağlanmış olur hem de bilgisayarın ortak kullanımı nedeniyle süre konusunda kısıtlama getirilmesi kolaylaşır.
•Aileler çocuklarıyla daha kaliteli zaman geçirmeli, onların sorunları ile ilgilenmelidir.
•Aileler, çocuklarıyla okul ve arkadaş çevreleri hakkında sohbet etmelidir. Onları hoşlandıkları, ilgi duydukları konulardan bahsetmeye; kaygı ve sorunlarını konuşmaya, paylaşmaya teşvik etmelidir.
•Çocukların ve gençlerin yeteneklerini ortaya çıkarmaları için aileleriyle veya arkadaşlarıyla birlikte yapabilecekleri aktiviteler planlanmalıdır.
•Çocuklar ve gençler, bilgisayar ve internet dışında da hobi geliştirmeleri için teşvik edilmelidir.
•Çocuklardan ve gençlerden ailenin sorumluluklarını paylaşmaları için belirli görevleri yerine getirmeleri istenmelidir.
•Çocukların ve gençlerin yaşlarına uygun günlük kullanım sürelerine göre interneti kullanmalarına dikkat edilmelidir. Günlük kullanım süreleri birkaç zaman dilimine ayrılmalıdır.
Kırklareli Merkez Sağlıklı Hayat Merkezi (0288) 214 11 59 ve Lüleburgaz Sağlık Hayat Merkezinden (0288) 415 21 62 bu konuda danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.