Tip 1 Diyabet Nedir?
Tip 1 diyabet, mutlak insülin eksikliği sonucu, kandaki şekerin yükselmesiyle karakterize bir durumdur. Genellikle erken yaşlarda başlar, tanıdan itibaren mutlaka insülin kullanılmasını gerektirir.
Tip 1 Diyabetin Nedenleri Nelerdir?
Tip 1 diyabet gelişiminde üç önemli risk faktörü vardır:
· Kalıtımsal (genetik) faktörler
· Kişinin kendisine karşı geliştirdiği allerji (otoimmünite )
· Çevresel etkenler (virüs, kimyasal maddeler)
Tip 1 Diyabetin Belirtileri Nelerdir?
Tip 1 diyabeti olan kişilerde pankreas yeterli insülin üretemez. İnsülin eksikliği nedeniyle dolaşımdaki şeker hücre içine giremez ve enerjiye dönüştürülemez. Dolaşımdaki şekerin hücre içine girememesi kan şekerinin yükselmesine ve böbreklerden süzülerek idrarla atılmasına neden olur. Şekerin idrara geçmesi idrarla sıvı kaybına da neden olur ve bu kayıp karşılanmaz ise vücutta susuzluğa yol açar. Halsizlik ve yorgunlukla birlikte diyabetin tipik belirtileri ortaya çıkar.
Belirti ve bulgular:
· Sürekli susama hissi/ağız kuruluğu. · Çok su içme: İdrarla kaybedilen vücut suyunun eksikliğini gidermek için. · Sık sık ve bol miktarda idrara çıkma: Dolaşımdaki fazla şekeri vücuttan atmak için. · Gece idrara çıkma ve hatta yatağını ıslatma. · Sık yemek yeme: Besinler ile alınan şeker hücre içine geçemediğinden ve enerji üretmek için kullanılamadığından açlık hissi olur. Başka bir deyişle varlık içinde (yüksek kan şekeri) yokluk (açlık) çekilir. Bu da sık yemek yemeye yol açar. Küçük yaştaki çocuklarda bu durum fark edilmeyebilir. · Kilo kaybı: Hücrelerin içine şeker giremediği için, vücut enerji üretmek için kendi yağ ve proteinini yakmaya başlar. Yağ dokusu ve kas yıkımı nedeniyle kilo kaybı olur. · Davranış değişikliği: Gece idrarını yapmak için çok sık uyanan kişi kaliteli bir uyku uyuyamaz, ayrıca şeker yüksekliği de davranış değişikliklerine neden olur. · Diyabet belirtileri diyabetlilerin çoğunda bir aydan kısadır ve bu belirtiler fark edilemediği zaman çocuklar genellikle diyabetik ketoasidoz denilen koma halinde hastaneye gelirler. Ketoasidoz koması çok ciddi ve hayatı tehdit eden bir durumdur.
Tip 1 Diyabet Tedavisi
Tip 1 diyabet tanısı almış bireyde insülin eksikliği olduğundan tedaviye hemen başlamak gerekir. Tedavi genelde yatırılarak yapılır. Bu süreç kurumlar arası farklılık göstermekle birlikte ortalama 2-3 haftayı bulur. Tip 1 diyabet tedavisinde temel amaç: Pankreasın yapamadığı görevini yaparak eksik olan insülini yerine koymaktır. Yanı sıra, sağlıklı ve dengeli beslenme planlanması, egzersiz ve diyabet eğitimi verilerek diyabetle yaşam becerisini kazandırmaktır. Diğer bir ifade ile bireyin diyabet tanısı almadan önceki haliyle yaşamının devamını sağlamaktır. Bu amaca ulaşabilmek için: · Sıkı bir kan şekeri kontrolü sağlamak, · Normal büyüme ve gelişmenin devamlılığını sağlamak, · Çocuk ve aileye göre hedefler belirlemek, · Aile ve çocuğa kendi kendine bakım eğitimi vermek esastır.
"Okulda Diyabet Programı Protokolü" kapsamında, ilimizde öğrenim gören diyabetli çocuklara, ailelerine, öğretmenlerine, okul yöneticilerine ve bir okul hemşiresine, İl Sağlık Müdürlüğü Diyabet Eğitim Hemşiresi Yasemin AKSOY tarafından 06 - 26 Mart 2018 tarihleri arasında ilçelerde eğitimler verilmiştir.